Konkubinat w świetle prawa – jak zabezpieczyć swoje interesy?

Co to jest konkubinat?

Konkubinat to związek dwóch osób, które żyją razem, prowadzą wspólne gospodarstwo domowe, ale nie zdecydowały się na zawarcie małżeństwa ani związku partnerskiego.
W Polsce nie jest on regulowany żadnymi odrębnymi przepisami, co oznacza, że osoby żyjące w konkubinacie nie mają takich samych praw jak małżonkowie. Warto więc wiedzieć, jak można zabezpieczyć swoje interesy w takim związku.

Konkubinat a związek partnerski – czy to to samo?

Nie, konkubinat i związek partnerski to nie to samo w świetle polskiego prawa.

• Konkubinat to nieformalny związek dwóch osób żyjących razem, bez żadnych szczególnych regulacji prawnych. Partnerzy nie mają wspólnoty majątkowej, nie dziedziczą po sobie z mocy ustawy i nie mają wobec siebie obowiązku alimentacyjnego. Aby zabezpieczyć swoje interesy, mogą zawrzeć umowę konkubencką.
• Związek partnerski, choć istnieje w wielu krajach, w Polsce nie jest uregulowany prawnie. Oznacza to, że nie można go oficjalnie zarejestrować, a osoby w takim związku nie mają praw przewidzianych dla małżeństw (np. ulg podatkowych czy prawa do renty po partnerze). Istnieją propozycje wprowadzenia regulacji, ale na ten moment nie ma formalnej instytucji związku partnerskiego w polskim prawie.

Prawne aspekty konkubinatu w Polsce

W polskim prawie konkubinat nie jest traktowany jako instytucja prawna. Oznacza to, że partnerzy:

• Nie mają prawa do dziedziczenia po sobie bez testamentu,
• Nie korzystają z domniemania wspólności majątkowej,
• Nie mają obowiązku alimentacyjnego względem siebie,
• Nie mogą korzystać z ulg podatkowych przewidzianych dla małżonków.

Z tego względu warto zabezpieczyć swoje interesy poprzez odpowiednie umowy.

Umowa konkubencka – co warto w niej zawrzeć?

Aby uniknąć problemów w przypadku rozstania, partnerzy mogą sporządzić umowę konkubencką. Taki dokument może regulować m.in.:

• Podział majątku – określenie, co należy do kogo i jak majątek będzie dzielony
  w przypadku rozstania,
• Zasady wspólnego finansowania życia – np. kto pokrywa jakie wydatki,
• Regulacje dotyczące wspólnych inwestycji – np. zakup nieruchomości,
• Opieka nad dziećmi – choć w tym zakresie decydują głównie przepisy kodeksu rodzinnego,
• Inne postanowienia dotyczące życia codziennego, jeśli strony uznają to za istotne.

Umowa taka może być sporządzona w formie pisemnej lub notarialnej. Forma notarialna daje większą pewność prawną.

Co w przypadku rozstania się?

Brak formalnych regulacji oznacza, że rozstanie w konkubinacie może być skomplikowane. Oto kilka najważniejszych aspektów:

• Podział majątku – w przypadku braku umowy każdy zachowuje swoje rzeczy. Jeśli partnerzy kupili coś wspólnie, konieczne może być udowodnienie udziału w zakupie,
• Kwestia nieruchomości – jeśli nieruchomość jest własnością jednego z partnerów, drugi nie ma do niej prawa (chyba że udowodnił wkład finansowy),
• Dzieci – prawo do opieki i alimentów reguluje Kodeks rodzinny i opiekuńczy, niezależnie od statusu związku rodziców.

Sytuacja związków w innych krajach?

W niektórych państwach konkubinat jest lepiej uregulowany:

• Francja – istnieje PACS (Pacte Civil de Solidarité), czyli umowa cywilna dla par, dająca część praw małżeńskich,
• Niemcy – konkubenci mają ograniczone prawa, ale mogą regulować swoje sprawy umową cywilnoprawną,
• Szwecja – konkubinat jest uznawany prawnie i reguluje go specjalna ustawa,
• Hiszpania – w niektórych regionach konkubenci mają prawa podobne do małżonków.

Wzór umowy konkubenckiej

Poniżej znajduje się link do pliku, w którym zawarty jest przykładowy wzór umowy konkubenckiej. Można dostosować go do indywidualnych potrzeb.

Podsumowanie

Choć w Polsce konkubinat nie jest formalnie uregulowany, można zabezpieczyć swoje interesy poprzez umowę konkubencką. To szczególnie ważne w kontekście podziału majątku i wspólnych zobowiązań. Warto skorzystać z pomocy prawnika w Kancelarii ASK-ME, aby dokument był precyzyjny i zgodny z prawem.

Masz pytania dotyczące umowy konkubenckiej?

Napisz do nas lub zadzwoń.
tel.: 600-051-100
email: zapytaj@ask-me.com.pl