Upadłość konsumencka – szansa na nowe życie.
Postępowanie upadłościowe osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej potocznie nazywanego „upadłością konsumencką” często jest jedyną szansą dłużnika na powrót do normalności i rozpoczęcie nowego życia, wolnego od długów. Zmiany wprowadzone w ustawie- Prawo upadłościowe w dniu 24 marca 2020 roku, mają ułatwić konsumentom możliwość wyjścia ze stanu niewypłacalności, poprzez uproszczenie procedury ogłoszenia upadłości.
Co do zasady, na skutek przeprowadzonego postępowania upadłościowego, umorzeniu podlegają wszelkie zobowiązania, niezależnie od tytułu ich powstania (umowy kredytu, umowy pożyczki, faktury VAT itd.), a także ich wysokości.
Wyjątek stanowią wyraźnie określone w ustawie kategorie zobowiązań:
- zobowiązania o charakterze alimentacyjnym;
- zobowiązania wynikające z rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci;
- zobowiązania do zapłaty orzeczonych przez Sąd kar grzywny, a także do wykonania obowiązku naprawienia szkody oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;
- zobowiązania do zapłaty nawiązki lub świadczenia pieniężnego orzeczonych przez Sąd jako środek karny, lub środek związany z poddaniem sprawcy próbie, jak również zobowiązania do naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem oraz zobowiązania, których upadły umyślnie nie ujawnił, jeżeli wierzyciel nie brał udziału w postępowaniu.
Postępowanie upadłościowe można podzielić na kilka etapów:
- postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości;
- postępowanie upadłościowe właściwe, likwidacja masy upadłości;
- ustalenie planu spłaty wierzycieli, a następnie jego wykonanie;
- umorzenie zobowiązań dłużnika.
- Dla kogo upadłość konsumencka? Kiedy należy złożyć wniosek?
- Upadłość konsumencką można ogłosić w stosunku do osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, która stała się niewypłacalna. Jednocześnie, osoba fizyczna staje się niewypłacalna, jeżeli utraciła zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Postanowienie w przedmiocie ogłoszenia upadłości dłużnika wydaje Sąd.
- Co ważne, dłużnik będący konsumentem może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości w każdym czasie. Ustawodawca nie nakłada na dłużnika terminu, w którym taki wniosek powinien zostać złożony w odniesieniu do czasu powstania stanu niewypłacalności. Niemniej jednak, decyzja
- o złożeniu wniosku nie powinna być odkładana w czasie, ponieważ dla dłużnika to często jedyna szansa na rozpoczęcie nowego życia, wolnego od długów.
Upadłość gospodarcza a upadłość konsumencka – czym się różnią?
Upadłość to narzędzie, które ma pomóc wyjść z niewypłacalności. Jednak sposób jej przeprowadzenia zależy od tego, kto ma długi i z jakiego tytułu one powstały. W Polsce istnieją dwa główne tryby: upadłość gospodarcza i upadłość konsumencka. Choć nazwy brzmią podobnie, różnice między nimi są bardzo duże.
1. Kto może ogłosić daną upadłość?
Upadłość gospodarcza
Przeznaczona dla:
- przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą,
- spółek (np. z o.o., jawnych, komandytowych),
- osób, które prowadziły działalność, a długi powstały w związku z tą działalnością.
Kluczowe: jeśli dłużnik prowadzi firmę, ma obowiązek złożyć wniosek w ciągu 30 dni od momentu niewypłacalności.
Upadłość konsumencka
Przeznaczona dla:
- osób prywatnych,
- byłych przedsiębiorców, ale tylko jeśli nie mają już aktywnej firmy.
Długi mogą być różne: kredyty, pożyczki, czynsze, zobowiązania wobec banków, firm pożyczkowych itd.
2. Skąd biorą się długi?
Upadłość gospodarcza
Dotyczy zobowiązań wynikających z działalności firmy.
Przykłady:
- faktury,
- leasingi,
- ZUS,
- US,
- kredyty na firmę.
Upadłość konsumencka
Dotyczy długów prywatnych, niezwiązanych z biznesem.
Przykłady:
- kredyty hipoteczne i gotówkowe,
- pożyczki,
- karty kredytowe,
- chwilówki,
- zadłużenie czynszowe.
3. Jak wygląda postępowanie?
Upadłość gospodarcza
Jest bardziej formalna, wymaga pełnej dokumentacji księgowej i zazwyczaj angażuje syndyka w sposób intensywny. Sąd bada m.in.:
- stan majątku,
- bilanse,
- historię działalności,
- czy przedsiębiorca „nie zwlekał” ze złożeniem wniosku.
Możliwa jest restrukturyzacja, czyli ratowanie firmy zamiast jej likwidacji.
Upadłość konsumencka
Prowadzona jest szybciej i prościej. Sąd skupia się na sytuacji życiowej i możliwościach spłaty osoby zadłużonej.
Najczęściej kończy się:
- planem spłaty dostosowanym do możliwości, albo
- całkowitym umorzeniem długów, gdy sytuacja jest wyjątkowo trudna.
4. Co z majątkiem?
Upadłość gospodarcza
Maj
ątek firmy (i niekiedy osobisty, jeśli przedsiębiorca odpowiada całym majątkiem, np. JDG) może zostać spieniężony przez syndyka w celu zaspokojenia wierzycieli.
Upadłość konsumencka
Również zakłada likwidację majątku, ale:
- osoba otrzymuje kwotę na wynajem zastępczego mieszkania na 1–2 lata,
- możliwe jest zachowanie części majątku, jeśli jest niezbędny do życia.
5. Co daje ogłoszenie upadłości?
Upadłość gospodarcza
- zatrzymuje działania windykacyjne i egzekucyjne,
- pozwala uporządkować sprawy firmy,
- może otworzyć drogę do nowego startu bez narastających zobowiązań.
Upadłość konsumencka
- realna szansa na całkowite oddłużenie,
- zatrzymanie komornika,
- zakończenie spirali zadłużenia,
- nowy początek finansowy.
Najprostsze podsumowanie
| Upadłość gospodarcza | Upadłość konsumencka | |
|---|---|---|
| Dla kogo? | Firmy i przedsiębiorcy | Osoby prywatne |
| Skąd długi? | Z działalności | Prywatne zobowiązania |
| Poziom formalności | Wysoki | Uproszczony |
| Co bada sąd? | Księgowość firmy, terminy | Sytuację życiową |
| Efekt końcowy | Uporządkowanie zobowiązań | Oddłużenie, umorzenia |
Upadłość gospodarcza – gdzie i jak złożyć wniosek
Przedsiębiorca, który stał się niewypłacalny, ma obowiązek złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości w terminie 30 dni od momentu powstania niewypłacalności. Wniosek składa się do właściwego miejscowo sądu rejonowego – do wydziału gospodarczego ds. upadłościowych i restrukturyzacyjnych.
Jak składa się wniosek – krok po kroku
- Wniosek składa się elektronicznie przez system Krajowego Rejestru Zadłużonych (KRZ).
- Do systemu logujesz się przy pomocy profilu zaufanego, podpisu kwalifikowanego lub e-dowodu.
- Po wysłaniu wniosku system automatycznie skieruje dokumenty do właściwego sądu rejonowego.
Co powinien zawierać wniosek
- aktualny wykaz majątku z szacunkową wyceną,
- listę wierzycieli z danymi i wysokością zobowiązań,
- bilans lub uproszczone zestawienie finansowe przygotowane na potrzeby postępowania,
- oświadczenie o niewypłacalności oraz inne wymagane załączniki (np. umowy, księgi rachunkowe).
Dokładny wykaz wymaganych dokumentów znajdziesz w wzorach i instrukcjach publikowanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości.
Co warto wiedzieć przed złożeniem wniosku
- Braki formalne w dokumentacji mogą spowodować zwrot wniosku lub opóźnienie postępowania – warto dobrze przygotować wszystkie załączniki.
- Niezłożenie wniosku w terminie może pociągnąć odpowiedzialność majątkową, a w skrajnych przypadkach – skutki prawne dla osób zarządzających firmą.
Dlaczego warto skorzystać z pomocy specjalistów
- Przygotowanie rzetelnego wniosku wymaga znajomości dokumentów księgowych i zasad prawnych – my przygotujemy wniosek tak, by zmaksymalizować jego kompletność i szanse na sprawne rozpoznanie przez sąd